Η ονομασία αυτής της μυστικής οργάνωσης προήλθε από την ιταλική λέξη «carbonaro-carbonari», που σημαίνει καρβουνιάρηδες. Η αρχή της δράσης της εταιρείας Καρποναρία εντοπίζεται στις αρχές του 19ου αιώνα στην Ιταλία. Τα μέλη της εμπνέονταν από φιλελεύθερες και πατριωτικές ιδέες. Η οργάνωση αποτελούσε τη μοναδική ίσως εστία αντίστασης στα απολυταρχικά καθεστώτα που είχαν επιβληθεί την εποχή εκείνη στη διασπασμένη Ιταλία, μετά την ήττα του Ναπολέοντα (1815). Η Εταιρεία προετοίμασε με τη δράση της το Ριζορτζιμέντο (Risorgimento), δηλαδή την ανάσταση του ιταλικού έθνους, που οδήγησε τελικά στην ενοποίηση της Ιταλίας το 1861.
Οι θεωρίες σχετικά με την ίδρυσή της είναι πολλές και αντιφατικές. Σύμφωνα με μία από αυτές, οι Καρμπονάροι ιδρύθηκαν στη Γαλλία ως μια ομάδα αλληλοβοήθειας, ενώ στη συνέχεια μετέφεραν τη δράση τους στην Ιταλία. Κάποια άλλη θεωρία που φαίνεται να βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια, υποστηρίζει ότι οι Καρμπονάροι ήταν μια παραφυάδα των Ελευθεροτεκτόνων, μιας αντιεκκλησιαστικής και φιλανθρωπικής εταιρείας που γνώρισε μεγάλη εξάπλωση το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.
Σύμφωνα με την καρμποναρική παράδοση, η ιστορία της εταιρείας έχει ως εξής: Κατά τη διάρκεια των ταραχών που εκδηλώθηκαν στην Αγγλία την εποχή της Ισαβέλας (1326-1330), πολλοί αναζήτησαν καταφύγιο στα δάση. Εκεί επιδόθηκαν στην παρασκευή άνθρακα (καρμπόν) και με πρόσχημα τη διάθεση του προϊόντος έμπαιναν στα χωριά και επικοινωνούσαν έτσι με τους ομοϊδεάτες τους. Κατοικούσαν σε επιμήκεις καλύβες, στις οποίες μάλιστα συνέταξαν νόμους και σύνταγμα. Μεταξύ τους αποκαλούνταν «Καλοί Εξάδελφοι». Κάποτε ο βασιλιάς της Γαλλίας Φραγκίσκος Α΄ (1515-1547) πήγε στα δάση της Σκοτίας για κυνήγι. Κάποια στιγμή αναζήτησε καταφύγιο σε μια καλύβα Καρμπονάρων, όπου τον δέχτηκαν και τελικά τον μύησαν στα μυστικά τους. Από τότε έγινε προστάτης τους και συνέβαλε στη διάδοση των αρχών της (ελευθεροτεκτονικής) εταιρείας. Με το πέρασμα των αιώνων οι Καρμπονάροι μετεξελίχτηκαν σε πολιτική οργάνωση διατηρώντας όμως το μασονικό τυπικό.
Οι πρώτες στοές των Καρμπονάρων συστάθηκαν στην Ιταλία στις αρχές της δεκαετίας του 1800. Η δράση τους έγινε αισθητή στην περιοχή του βασιλείου της Νεάπολης και πήρε γρήγορα δημοκρατικό και πατριωτικό χαρακτήρα, ως αντιπολίτευση στον πιστό στο Ναπολέοντα κυβερνήτη της περιοχής Μιρά.
Η Εταιρεία άρχισε να αναπτύσσεται ταχύτατα και να επεκτείνει τη δράση της στην κεντρική κυρίως Ιταλία, επιδιώκοντας μια συνταγματική και κοινοβουλευτική διακυβέρνηση.
Όπως οι περισσότερες μυστικές εταιρείες της εποχής, οι Καρμπονάροι είχαν ένα τελετουργικό τυπικό για την εισδοχή νέων μελών, σύμβολα, μυστικούς κώδικες επικοινωνίας και απόλυτα ιεραρχημένη δομή. Οι νέοι Καρμπονάροι στρατολογούνταν κυρίως από τις τάξεις των ευγενών, των δημόσιων λειτουργών και των μικρογαιοκτημόνων. Μετά το 1815 οι στοές πολλαπλασιάστηκαν κυρίως στην κεντρική Ιταλία αλλά και στο νότο, όπου είχε ανασυσταθεί το βασίλειο των Δύο Σικελιών υπό τους εχθρικούς προς την οργάνωση Βουρβόνους. Το 1820 υποκίνησαν μια εξέγερση στη Νεάπολη εναντίον του βασιλιά Φερδινάνδου Α΄, ο οποίος αναγκάστηκε να υποσχεθεί την παραχώρηση συντάγματος. Γρήγορα όμως η επέμβαση των Αυστριακών επανέφερε τα πολιτικά πράγματα στην κατάσταση που ήταν πριν από την εξέγερση. Η εμφάνιση του Γκιουζέπε Μαντσίνι, ο οποίος έγινε ο ηγέτης ενός νέου κινήματος εθνικής χειραφέτησης της «Νέας Ιταλίας», καθώς και οι μικρής σημασίας εξεγέρσεις οι οποίες προετοιμάστηκαν στην Μπολόνια και την Πάρμα επιτάχυναν την παρακμή της οργάνωσης.
Οι Καρμπονάροι σε ανάμνηση του παρελθόντος τους αποκαλούσαν τον τόπο συγκεντρώσής τους «καλύβη», την περιοχή «δάσος» και την ίδια τη συγκέντρωση «αγορά».
Ο επίορκος και ο προδότης καταδικάζονταν σε θάνατο, ενώ αναγνώριζαν τον Ιησού Χριστό ως τον υπέρτατο αρχηγό της οργάνωσης.
Μια ομώνυμη με την Καρμποναρία οργάνωση, η Σαρμπονερί, εμφανίστηκε στη Γαλλία λίγο μετά το 1815. Η Εταιρεία αυτή με επικεφαλής τον Λαφαγιέτ πήρε μέρος στις εξεγέρσεις του 1821. Γρήγορα όμως διαλύθηκε ή, το πιο πιθανό, απορροφήθηκε από τον ελευθεροτεκτονισμό.
wikipedia.gr